تصویر زن «مُخَدَّره» (پرده‌نشین) در ادبیات جاهلی

یکی از ویژگی‌های جامعۀ جاهلی عرب، اعتقاد و پایبندی به حفظ و صیانت زن در حوزۀ پوشش است. این مسئله گاه - فراتر از پوشش - در قالب مجموعه‌ رفتارهایی ذیل عنوان پرده‌نشینی زن با کاربرد و مفاهیم وسیع‌تری در شعر و لغت عرب به تصویر کشیده شده است. شدت پوشش، اختلاط کمتر با مردان، عفت و عزت، شرم و حیا و مانند آن از ویژگی‌های یک زن پرده‌نشین در ذهن عرب جاهلی بوده و این موضوع با خانه‌نشینی مطلق یا حبس خانگی زن متفاوت است. مهم‌ترین واژگان و اصطلاحات ادبی مرتبط با پرده‌نشینی زن «مُخَدَّرَة»، «مُسَتَّرَة»، «مَقْصُورَة»، «عَقِیلَۀ» و «مُخَبَّأَة» هستند. در ادبیات این دوره، افزون‌بر مثل‌های مشهور عرب در ترویج صیانت و پوشیدگی زن، واژگانی چون «دُرَّة»، «بَیضة» و «دُمْیَة» برای تصویرپردازی و شبیه‌سازی زنان پرده‌نشین، نمادسازی شده که در این پژوهش به آن اشاره می‌شود. دراین‌میان تنها واژه «مُخَدَّرَة» است که در سیر تحولی معنای آن، به عنوان یک مصطلح لغوی از نگاه عرفی دورۀ جاهلیت به حوزۀ فقه اسلامی با شرایط و احکام خاصی تعریف شده و توسعه یافته است.